2000 ile 2008 yılları arasında iş girişi bulunan vatandaşları yakından ilgilendiren bir gelişme yaşandı. Bir süredir Ankara kulislerinde konuşulan “Kademeli Emeklilik Sistemi” hakkında yeni bir düzenleme içeren teklif, Meclis’e getirildi.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtlarına göre ‘uzun vadeli çalışma’ statüsüne sahipleri ilgilendiren bu düzenlemeden, staj ve çıraklık girenleri faydalanamayacak. Düzenleme, yalnızca sigortalı çalışma faaliyeti kapsamında 2000-2008 arasında SGK kaydı bulunan vatandaşları ilgilendiriyor.
Emekli olmak için aranan kriterler, farklı meslek ve dönemlere göre değişiklik gösteriyor.
Geçtiğimiz yıl kabul edilen EYT düzenlemesiyle birlikte, 9 Eylül 1999 öncesinde sigorta girişi olanların emeklilikte avantajlı olduğu bir dönem geride kaldı. Ancak Meclis gündemine yeni taşınan ve kamuoyunda ‘Kademeli Emeklilik’ olarak bilinen düzenleme, milyonlarca emekli adayı için önemli değişiklikler içeriyor.
Sunulan son teklif, prim gün sayılarının kademeli olarak artırılmasını ve belirli yaş sınırlarının revize edilmesini içeriyor. Yeni düzenleme, özellikle 2000-2008 arası SGK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na kayıtlı olanlar için emeklilik sürecinde yaşa takılma sorunlarına çözüm arayışını beraberinde getiriyor.
Eski düzenlemeye göre, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre belirlenen emeklilik şartları, kadınlarda 20 yıl ve erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresini kapsıyordu. Ancak 8 Eylül 1999’da kabul edilen 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile birlikte, kadınlarda emeklilik yaşı 58’e, erkeklerde ise 60’a çıkarıldı.
2008 yılında yapılan değişiklikle ise 5510 sayılı Kanun ile emeklilik yaşı 65’e yükseltildi. Yani, 2008 sonrasında işe başlayanlar için emeklilik için beklenecek yaş 65 oldu.
Günümüzde ise 2000-2008 yılları arasında SGK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na kayıtlı olanlar için kademeli emeklilik şartları üzerine Meclis gündemine bir yasa teklifi sunuldu.
Bu teklife göre, prim günleri 6.250’den başlayarak kademeli olarak artırılırken, yaş sınırları da belirli bir düzen içinde değişiyor. Mevcut durumda 2000-2008 arasında sigorta girişi olanlar, prim gün sayılarına ve yaşlarına göre emeklilik haklarına ulaşacaklar.
Ancak, bu yeni yasa teklifi Meclis tarafından onaylanıp onaylanmayacağı belirsizliğini koruyor. SGK Uzmanı Emin Yılmaz’a göre, Türkiye tarihinde EYT benzeri üç farklı Emeklilik Yasası çıkarılmış durumda.
Mevcut durumda üç ayrı dönem esas alınıyor: 1999 öncesi, 1999 ile 2008 arası ve 2008 sonrası. Bu teklif ise 2000 sonrasında işe başlayanları ilgilendiriyor ve bu grup, haklarını talep etmek adına bir dernek kurmuş durumda.
Yasa teklifine göre, prim günleri özellikle 6.250 günden başlayarak kademeli olarak 7.000 güne çıkarılıyor. Yani, doğrudan 7.000 gün değil, 6.250 günden başlayarak belirlenen prim günleri kademeli olarak artırılıyor.
Bu yeni yasa teklifiyle ilgili karar, Meclis tarafından verilecek ve durumun netleşmesi bekleniyor. Türkiye’deki işsizlik durumu ve işe alımlarda yaş kriteri gibi konuların dikkate alındığı bu teklif, önemli bir gelişme olabilir.
Bağ-Kur’lular için de durum aynı değil. 8 Eylül 1999’dan sonrasıyla ilgili çıkan kanunlar nedeniyle, geriye dönük ispat etmeleri durumunda dahi bu günleri alamıyorlar. Yaşları da aynı şekilde 58, 60 hatta 65 yaşa kadar çıkabiliyor. Ancak, bu konuda da bir yasa teklifi sunuldu ve süreci Meclis belirleyecek.
Meclis’in onaylaması durumunda uygulanacak kademeli emeklilik tablosu ise şu şekilde:
9 Eylül 1999 sonrası:
Kadınlar: 43 yaş ve 6.250 prim günü
Erkekler: 45 yaş ve 6.250 prim günü
9 Eylül 1999 sonrası:
Kadınlar: 43 yaş ve 6.250 prim günü
Erkekler: 45 yaş ve 6.250 prim günü
2000 sonrası:
Kadınlar: 43 yaş ve 6.325 prim günü
Erkekler: 45 yaş ve 6.325 prim günü
2001 sonrası:
Kadınlar: 43 yaş ve 6.400 prim günü
Erkekler: 45 yaş ve 6.400 prim günü
2002 sonrası:
Kadınlar: 43 yaş ve 6.475 prim günü
Erkekler: 45 yaş ve 6.475 prim günü
2003 sonrası:
Kadınlar: 44 yaş ve 6.550 prim günü
Erkekler: 46 yaş ve 6.550 prim günü
2004 sonrası:
Kadınlar: 45 yaş ve 6.625 prim günü
Erkekler: 47 yaş ve 6.625 prim günü
2005 sonrası:
Kadınlar: 46 yaş ve 6.700 prim günü
Erkekler: 48 yaş ve 6.700 prim günü
2006 sonrası:
Kadınlar: 47 yaş ve 6.775 prim günü
Erkekler: 49 yaş ve 6.775 prim günü
2007 sonrası:
Kadınlar: 48 yaş ve 6.850 prim günü
Erkekler: 50 yaş ve 6.850 prim günü
2008 sonrası:
Kadınlar: 49 yaş ve 6.925 prim günü
Erkekler: 51 yaş ve 6.925 prim günü
